Các bộ, ngành đề nghị trả lại tới 8.054 tỷ đồng

Để tìm giải pháp tháo gỡ cho tình trạng giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn vay nước ngoài đang rất chậm, Bộ Tài chính vừa tổ chức Hội nghị trực tuyến với các bộ, ngành, địa phương nhằm đánh giá tình hình giải ngân nguồn vốn này trong 9 tháng đầu năm 2021.

Các bộ, ngành kiến nghị nhiều giải pháp nhằm khắc phục tình trạng giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn vay nước ngoài đang rất chậm. Ảnh: MOF

Theo ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính, đến ngày 6/10, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài của các bộ, ngành mới đạt 19,03%. Đáng chú ý, đến ngày 6/10, Bộ Tài chính đã nhận được 9 văn bản của các bộ, ngành đề nghị trả lại kế hoạch vốn với tổng giá trị là 8.054 tỷ đồng, chiếm khoảng 44,08% kế hoạch vốn được Thủ tướng Chính phủ giao. Số vốn này có thể phải điều chuyển cho các bộ, địa phương có nhu cầu giải ngân vượt kế hoạch hoặc buộc phải hủy kế hoạch vốn theo quy định…

Để đảm bảo tiến độ triển khai dự án, theo đại diện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ đã gửi công văn tới UBND các tỉnh xin cách ly tại công trường, nhưng chỉ một số địa phương đồng ý, còn lại đều phải dừng thi công. Nhiều dự án thủy lợi tới nay được phép thi công, nhưng khó triển khai vì đang mùa mưa...

Theo ông Võ Hữu Hiển, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính, có ba nhóm nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng các bộ, ngành chậm giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài và phải trả kế hoạch vốn. Thứ nhất, tác động nặng nề của đại dịch Covid-19 ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện của phần lớn các dự án ODA.

Thứ hai, các dự án chậm tiến độ hoặc không có khối lượng giải ngân do các vướng mắc trong quá trình triển khai như: chậm giải phóng mặt bằng, tái định cư; chậm đấu thầu, ký hợp đồng; đang trong quá trình thực hiện các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, điều chỉnh hiệp định vay với các nội dung như gia hạn thời gian thực hiện, thời gian giải ngân, sử dụng vốn dư, điều chỉnh chủ đầu tư...

Thứ ba, công tác kế hoạch vốn chưa tốt, nhiều bộ, ngành chưa thể giao hết kế hoạch vốn chi tiết dẫn đến phải hủy dự toán.

“Tuy các bộ, ngành đã nỗ lực rất nhiều, nhưng từ nay tới hết năm, việc hoàn thành tỷ lệ giải ngân so với kế hoạch vốn năm 2021 trên 95% kế hoạch được giao như mục tiêu Nghị quyết số 63/NQ-CP là không khả thi…”, ông Long quan ngại.

Địa phương cũng xin trả lại vốn

Ông Hoàng Hải, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính, cho biết, kế hoạch vốn đầu tư công nguồn ODA, vay ưu đãi nước ngoài được giao đầu năm 2021 cho các địa phương là 63.709 tỷ đồng, trong đó vốn bổ sung có mục tiêu của ngân sách Trung ương là 34.913 tỷ đồng, vốn cho các địa phương vay lại là 28.796 tỷ đồng. Đến nay, giải ngân vốn bổ sung có mục tiêu của ngân sách Trung ương và vốn cho các địa phương vay lại lần lượt mới đạt 11,51% và 7,78% dự toán. Như vậy, tốc độ giải ngân vẫn rất chậm…

Ông Hà Minh Hải, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội cho biết, năm 2021, Hà Nội được giao 7 dự án ODA, với tổng vốn 7.800 tỷ đồng. Đến ngày 30/9, theo Kho bạc Nhà nước TP.Hà Nội đã kiểm soát chi 1.361 tỷ đồng, đạt 17,4%. Ngoài khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, giải phóng mặt bằng là vướng mắc thường xuyên của Thành phố. Giá vật liệu xây dựng từ đầu năm tăng cao cũng ảnh hưởng không nhỏ tới tiến độ triển khai dự án. Hà Nội đang rà soát triển khai dự án và đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư điều chỉnh vốn ODA cấp phát giảm 4.500 tỷ đồng.

Cũng trong tình cảnh tương tự như Hà Nội, bà Phạm Thị Hồng Hà, Giám đốc Sở Tài chính TP. HCM cho biết, Thành phố đang triển khai 8 dự án với tổng số vốn là 121.214 tỷ đồng. Giá trị rút vốn, thủ tục hoàn vốn được Bộ Tài chính xác nhận là 866 tỷ đồng, đạt 6,65% kế hoạch được giao. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn nước ngoài của TP.HCM thấp là do chịu tác động tiêu cực bởi đại dịch. Các dự án này đều gắn với yếu tố nước ngoài từ khâu nhập máy móc, vật tư, thiết bị đến huy động chuyên gia, nhân công, nhà thầu…, nên đã ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân. Một số nguyên nhân đã kéo dài từ lâu chưa xử lý được liên quan đến quy trình, thủ tục quản lý vốn ODA còn phức tạp; thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, gia hạn dự án... mất nhiều thời gian...

“Do dịch bệnh còn phức tạp, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân nên TP.HCM đề nghị giảm kế hoạch vốn ODA cấp phát từ ngân sách trung ương 2.916 tỷ đồng với 5 dự án; giảm vốn vay lại 11.940 tỷ đồng…”, bà Hải cho hay.

Nhiều giải pháp quyết liệt

Liên quan đến giải pháp thúc đẩy tiến độ giải ngân vốn ở các bộ, ngành, ông Trương Hùng Long cho biết, Bộ Tài chính sẽ tổng hợp các ý kiến của các bộ, ngành và báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Bộ cũng sẽ phối hợp tháo gỡ khó khăn, thực hiện đồng bộ các giải pháp đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công; ứng dụng công nghệ thông tin hơn nữa trong giải ngân vốn ODA, vay ưu đãi; tiếp tục hoàn thiện quá trình kiểm soát chi, xử lý đơn rút vốn tại Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước để đảm bảo đúng chế độ quy định, không để tồn đọng hồ sơ mà không có lý do.

“Từ nay tới cuối năm, các bộ, ngành cần tích cực chỉ đạo kiểm tra, rà soát, giám sát, đôn đốc thực hiện kế hoạch vốn của các chủ dự án, kịp thời tháo gỡ ngay vướng mắc, khó khăn trong triển khai dự án và giải ngân; tiếp tục điều chuyển kế hoạch vốn nội bộ. Trường hợp không thể điều chuyển nội bộ thì sớm có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính về cắt giảm để chuyển cho các Bộ, ngành, địa phương khác…”, ông Long đề xuất.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà đề nghị các địa phương ưu tiên bố trí phần vốn còn lại phù hợp với cơ chế tài chính cho các dự án có khả năng triển khai. Ảnh: MOF

Về giải pháp khắc phục tình trạng giải ngân vốn chậm ở các địa phương, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà đề nghị các tỉnh, thành phố rà soát khả năng giải ngân và thực hiện từ nay tới cuối năm, trên cơ sở đó gửi văn bản chính thức đề nghị điều chỉnh kế hoạch vốn năm 2021 tới Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính trước ngày 15/10, để hai Bộ tổng hợp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

“Các chủ dự án, ban quản lý dự án cần tập trung triển khai các công việc đã có khối lượng hoàn thành đã thực hiện kiểm soát chi theo đúng quy định để có căn cứ ký đơn rút vốn, không để tồn đọng khối lượng đã kiểm soát chi nhưng chưa thực hiện giải ngân như hiện nay. Đặc biệt, không để dồn hồ sơ hoàn chứng từ chi tiêu tài khoản tạm ứng trong một giai đoạn dài mới tập hợp đề nghị giải ngân...”, ông Hà lưu ý./.