Nghị quyết số 50/NQ-CP phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3/2022 nêu rõ, người đứng đầu bộ, cơ quan trung ương, địa phương chậm phân bổ kế hoạch vốn chịu trách nhiệm kiểm điểm tập thể, cá nhân liên quan đối với việc chậm phân bổ kế hoạch vốn mà không có lý do khách quan, bất khả kháng; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 4 năm 2022.

Năm 2022, Bộ Giao thông vận tải được Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước là 50.328 tỷ đồng, gồm 4.877 tỷ đồng vốn nước ngoài và 45.451 tỷ đồng vốn trong nước.

Về Báo cáo kết quả thực hiện Kế hoạch đầu tư công năm 2021 và tình hình kế hoạch đầu tư công năm 2022, trong đó, về việc kéo dài kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2021 sang năm 2022, Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, các bộ, cơ quan liên quan khẩn trương rà soát số vốn còn lại của năm 2021 chưa giải ngân và nhu cầu kéo dài của các địa phương để báo cáo cấp có thẩm quyền theo quy định; trong đó, báo cáo rõ các quy định về kéo dài, thẩm quyền quyết định và đề xuất phương án xử lý, bảo đảm đúng quy định.

Về phân bổ kế hoạch vốn năm 2022, Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, đề xuất phương án điều chuyển kế hoạch vốn năm 2022 của các bộ, cơ quan trung ương, địa phương đến ngày 31/3/2022 chưa phân bổ hết cho các bộ, cơ quan trung ương, địa phương khác đã có dự án và có nhu cầu bổ sung vốn. Người đứng đầu bộ, cơ quan trung ương, địa phương chậm phân bổ kế hoạch vốn chịu trách nhiệm kiểm điểm tập thể, cá nhân liên quan đối với việc chậm phân bổ kế hoạch vốn mà không có lý do khách quan, bất khả kháng; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 4 năm 2022.

Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư các dự án mới dự kiến bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư để tổng hợp, rà soát, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định trước khi báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến theo quy định tại Nghị quyết số 29/2021/NQ15 ngày 28/7/2021.

Về giải ngân kế hoạch vốn đầu tư năm 2022, Chính phủ yêu cầu người đứng đầu các bộ, cơ quan, địa phương coi việc giải ngân vốn đầu tư năm 2022 là một nhiệm vụ chính trị trọng tâm của năm 2022, cần có các giải pháp quyết liệt ngay để triển khai các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhằm thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, tiến độ thi công, chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến đất đai, tài nguyên; khẩn trương rà soát, kiên quyết điều chuyển kế hoạch vốn giữa các dự án chậm giải ngân sang dự án có tiến độ giải ngân tốt, còn thiếu vốn...; chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về việc chậm giải ngân, gây lãng phí, thất thoát vốn, tài sản nhà nước.

Chính phủ giao các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính thường xuyên kiểm tra, đôn đốc tình hình thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công năm 2022, báo cáo Chính phủ hàng tháng, đề xuất các giải pháp xử lý kịp thời để bảo đảm mục tiêu đề ra.

Về Báo cáo quy định giới hạn quy mô diện tích sử dụng đất theo từng giai đoạn đối với các khu công nghiệp có quy mô diện tích trên 500 ha trong dự thảo Nghị định về quản lý khu công nghiệp và khu kinh tế (thay thế Nghị định số 82/2018/NĐ-CP), Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, tiếp thu ý kiến Thành viên Chính phủ để hoàn thiện dự thảo Nghị định theo hướng quy định quy mô diện tích sử dụng đất phù hợp với nguồn lực đất đai và tình hình phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương; có cơ chế linh hoạt, thuận lợi đối với các khu công nghiệp có quy mô đầu tư lớn, tạo cụm liên kết ngành tại các khu vực có lợi thế phát triển, đặc biệt là tại các Vùng kinh tế trọng điểm; nghiên cứu đơn giản hóa thủ tục thực hiện mở rộng khu công nghiệp; trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ký ban hành.

Đến hết quý 1/2022, có 13 bộ, cơ quan Trung ương và 21 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch năm 2022 được giao; 29 bộ, cơ quan Trung ương đến nay chưa giải ngân kế hoạch vốn năm 2022.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đề xuất, các bộ, địa phương giải ngân chậm cần kiểm điểm rút kinh nghiệm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan, trên cơ sở đó đề ra giải pháp phù hợp phân bổ và giải ngân trong thời gian tới.

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tình hình kinh tế-xã hội, chương trình phục hồi và phát triển; việc phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công và triển khai các công trình giao thông quan trọng quốc gia ngày 5/4 vừa qua, thông tin từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, đến ngày 30/3, tổng số vốn các bộ, cơ quan và địa phương đã có quyết định giao chi tiết trên 466.123.000 tỷ đồng, đạt 90% so với số vốn Thủ tướng đã giao.

Đến hết quý I/2022, 4 cơ quan Trung ương và 5 địa phương đã phân bổ 100% kế hoạch và có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 3 tháng đầu năm trên 25%. Tuy nhiên, đến nay, còn 13/51 bộ, cơ quan Trung ương và 21/63 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2022 với số vốn bằng khoảng 10% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Nguyên nhân chủ yếu là do một số bộ, cơ quan và địa phương đang hoàn thiện thủ tục đầu tư (quyết định đầu tư) cho các dự án vừa được giao kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2021-2025.

Về giải ngân vốn, theo báo cáo của Bộ Tài chính, vốn ngân sách nhà nước năm 2022 ước thanh toán đến ngày 31/3 đạt 11,88% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn cùng kỳ năm 2021 (13,17%). Vốn trong nước đạt 12,66% kế hoạch; vốn nước ngoài đạt 0,99% kế hoạch.

Có 4 bộ và 15 địa phương đạt tỷ lệ giải ngân trên 20%, trong đó một số đơn vị có tỷ lệ giải ngân đạt trên 25%. Tuy nhiên, có 46/51 bộ, cơ quan trung ương và 27/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới mức bình quân của cả nước (11,88%); trong đó 29 bộ, cơ quan chưa giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Nhà nước năm 2022.

Thông tin thêm về tình hình thực hiện các dự án trọng điểm, dẫn thông tin từ Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài chính cho biết, dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành có tổng mức đầu tư là 22.856 tỷ đồng, tổng lũy kế vốn bố trí đến năm 2021 là 22.855,035 tỷ đồng.

Cụ thể, năm 2018 là 4.500 tỷ đồng, năm 2019 là 6.990 tỷ đồng, năm 2020 là 6.705,035 tỷ đồng, năm 2021 là 4.660 tỷ đồng.

Theo báo cáo của Kho bạc Nhà nước, đến thời điểm báo cáo, dự án giải ngân là 14.699.340 tỷ đồng, đạt 64,32% kế hoạch giao, trong đó, kế hoạch năm 2021 giải ngân là 2.195.348 tỷ đồng, đạt 47,11% kế hoạch.

Lý do giải ngân chậm, chưa đạt yêu cầu mà một số bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đưa ra là bởi một số dự án khởi công mới đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục đấu thầu, thương thảo hợp đồng.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, việc chậm tiến độ là do trách nhiệm của các chủ đầu tư, một số bộ, cơ quan và địa phương chưa thật sự quyết liệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, chưa kịp thời ban hành các giải pháp đẩy nhanh tiến độ thi công. Trong thực tế, cùng một cơ chế, chính sách, có bộ, địa phương giải ngân tốt, nhưng có bộ, địa phương giải ngân rất thấp.

Ngoài ra, giá vật tư, vật liệu xây dựng sắt thép, cát đá, xi măng… tăng làm cho tiến độ thi công dự án bị chậm lại, thi công theo kiểu "cầm chừng" để chờ giảm giá vì nếu thi công các nhà thầu sẽ bị lỗ so với giá trúng thầu, ảnh hưởng đến phương án tài chính của dự án.

Để quyết liệt đẩy nhanh tiến độ thực hiện đầu tư công trong thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã kiến nghị Chính phủ phê bình nghiêm khắc 13 bộ, cơ quan trung ương và 21 địa phương đến ngày 30/3/2022 chưa phân bổ hết kế hoạch năm 2022 được giao; 29 bộ, cơ quan trung ương chưa giải ngân kế hoạch vốn năm 2022.

Cùng với đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư yêu cầu các bộ, địa phương này kiểm điểm rút kinh nghiệm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan, trên cơ sở đó đề ra giải pháp phù hợp phân bổ và giải ngân trong thời gian tới./.