Đã có 152/431 xã đạt chuẩn nông thôn mới

Theo số liệu thống kê từ Văn phòng điều phối nông thôn mới tỉnh Nghệ An, tính đến hết quý 2 năm 2017, toàn Tỉnh đã có 152 xã được UBND Tỉnh quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới và 2 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới.

Theo đánh giá của UBND tỉnh Nghệ An, thông qua thực hiện chương trình nông thôn mới tính chủ động, sáng tạo trong phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo và làm giàu ở một số địa phương đã được nâng lên.
Diện mạo ở nhiều làng quê tại Nghệ An đã thay đổi nhờ nông thôn mới

Trong sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản đã có nhiều bước tiến mới về chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng hàng hóa và áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất; nhiều mô hình mới đã và đang được nhân rộng phát huy hiệu quả, giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích không ngừng tăng lên.

Tại một số vùng nông thôn của Tỉnh, kinh tế nông thôn đang dần chuyển dịch theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững; các làng nghề chế biến nông sản được hình thành và mở rộng, tạo thêm việc làm tại chỗ cho người dân, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đẩy mạnh giảm nghèo bền vững ở nông thôn.

Song, nợ đọng vẫn nan giải

Mặc dù nông thôn mới đã và đang mang lại diện mạo mới cho nhiều xã huyện trong Tỉnh. Tuy nhiên, số nợ đọng xây dựng quá lớn lại đang khiến các cấp chính quyền trong Tỉnh đau đầu, nhất là các huyện, như: Yên Thành, Diễn Châu, Quỳnh Lưu…

Theo thống kê, tính đến ngày 31/12/2016, tổng nợ đọng vốn xây dựng nông thôn mới ở 431 xã tại Nghệ An là 731 tỷ đồng. Trong đó, 109 xã đã về đích nông thôn mới nợ 480 tỷ đồng, bình quân mỗi xã nợ 4,3 tỷ đồng. Con số cung cấp của ngành chức năng tỉnh Nghệ An cho thấy, đến cuối tháng 06/2017, các địa phương mới chỉ giải quyết được 136 tỷ đồng nợ nông thôn mới và còn nợ 615,5 tỷ đồng.

Trong đó, số nợ đọng chủ yếu tập trung tại các công trình, dự án, như: Xây dựng trụ sở; đường giao thông trục chính; trường học; trạm y tế; nhà văn hóa xã.

Lý giải về tình trạng nợ đọng xây dựng nông thôn mới, Văn phòng điều phối nông thôn mới Tỉnh cho biết, do trước khi thực hiện chương trình, các địa phương áp dụng Quyết định số 800/QĐ-TTg, ngày 04/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Mục tiêu Quốc gia về xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2010-2020 quy định hỗ trợ 100% cho 7 nội dung, gồm: Quy hoạch, đào tạo, y tế, giáo dục, giao thông trục chính, nhà văn hóa và trụ sở UBND xã nên các địa phương đã vận dụng huy động các nguồn vốn tạm thời, các đơn vị thi công để triển khai xây dựng các hạng mục công trình trên, chờ ngân sách Trung ương hỗ trợ sẽ trả nợ sau.

Nhưng sau đó, do ngân sách nhà nước gặp khó khăn nên Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 695/QĐ-TTg, ngày 08/06/2012 về sửa đổi nguyên tắc cơ chế hỗ trợ vốn thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020. Trong đó, chỉ hỗ trợ 100% từ ngân sách nhà nước cho các xã đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, các xã còn lại chỉ hỗ trợ 3 nội dung, gồm: quy hoạch, đào tạo, trụ sở UBND xã, dẫn đến các địa phương không cân đối được nguồn lực để xảy ra nợ đọng.

Ngoài ra, còn những nguyên nhân, như: nhiều địa phương có dấu hiệu chạy theo thành tích, tư duy nhiệm kỳ, việc huy động các nguồn lực còn hạn chế...

Cần có những giải pháp kịp thời!

Trước tình trạng nợ đọng lớn, ông Nguyễn Văn Hằng, Phó Chánh Văn phòng Điều phối xây dựng Nông thôn mới Nghệ An cho biết, tuy đang khó khăn về ngân sách nhưng tỉnh khuyến khích các địa phương ưu tiên trả nợ.

Đối với những địa phương còn nợ đọng nhiều, Tỉnh sẽ không cho khởi công các công trình mới. Bên cạnh đó, tỉnh đề nghị các địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chung tay xây dựng nông thôn mới, hiến đất mở đường giao thông nông thôn, góp công, góp tiền xây dựng nhà văn hóa…

Ngoài ra, để có tiền trả nợ xây dựng nông thôn mới, Nghệ An thực hiện việc tăng thu ngân sách địa phương ở cấp xã, tiết kiệm chi ngân sách tỉnh, huyện, xã. Có chính sách hỗ trợ tăng thêm phần để lại từ nguồn thu bán đấu giá đất cho các địa phương.

Trong khi đó, các địa phương trong Tỉnh có số nợ đọng lớn cũng đang gấp rút thực hiện các giải pháp khắc phục.

Chủ tịch UBND huyện Yên Thành, ông Nguyễn Văn Tuyên cho biết, Yên Thành đã chỉ đạo các xã thực hiện nghiêm túc công tác đầu tư xây dựng cơ bản; xác định rõ tổng vốn và cơ cấu của nguồn vốn để đảm bảo tính chịu đựng của ngân sách cấp xã và tính khả thi của công trình, dự án trước khi tiến hành xây dựng; không ứng vốn vượt quá tỷ lệ cho phép đối với từng dự án; tuyệt đối không triển khai xây dựng các công trình khi chưa có vốn, chưa xác định rõ nguồn vốn chi trả sau khi được phân khai.

Đồng thời, Huyện chỉ đạo các địa phương rà soát, bổ sung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của từng xã; đầu tư kết cấu hạ tầng tăng quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất và tăng cường đầu tư duy trì, nâng cao hệ thống cơ sở vật chất đã có.

Còn ông Lê Thế Hiếu, Trưởng phòng Nông nghiệp UBND huyện Diễn Châu cho hay, giải pháp khắc phục tình trạng nợ đọng nông thôn mới hiện nay là đối với các địa phương còn nợ đọng xây dựng cơ bản thì không cho phép triển khai công trình xây dựng mới cho đến khi xử lý xong nợ đọng; chỉ phê duyệt dự án khi đã xác định được nguồn vốn. Không xem xét công nhận đạt chuẩn nông thôn mới đối với địa phương có nợ đọng xây dựng cơ bản.

Đối với các địa phương đã được công nhận đạt chuẩn, nếu không xử lý xong nợ đọng xây dựng cơ bản trong vòng 1 năm kể từ khi công nhận thì đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét lại việc công nhận. Huyện cũng sẽ kiểm điểm, xử lý trách nhiệm cá nhân người đứng đầu nếu để xảy ra tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản”.

Ông Hồ Anh Thắng, Trưởng phòng Tài chính huyện Quỳnh Lưu khẳng định, để hạn chế tình trạng nợ đọng, Huyện đã chỉ đạo các xã dừng lại các công trình không có khả năng quyết toán, tập trung vào quyết toán các công trình đã hoàn thành; tranh thủ các nguồn vốn hỗ trợ của cấp trên và nguồn thu ngân sách địa phương để giải quyết các nợ đọng cũ./.

Tham khảo từ:

Châu Lan – Văn Trường (2017). Giải bài toán nợ đọng xây dựng nông thôn mới, truy cập từ http://www.baonghean.vn/kinh-te/201707/giai-bai-toan-no-dong-xay-dung-nong-thon-moi-2824547/

Nghệ An (2017). Chồng chất nợ từ xây dựng nông thôn mới, truy cập từ http://daidoanket.vn/tin-tuc/mat-tran/nghe-an-chong-chat-no-tu-xay-dung-nong-thon-moi-379159