Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Võ Thành Thống cho biết, phát triển KTTT, HTX là quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta trong mọi thời kỳ cách mạng. Việc phát triển KTTT, HTX không chỉ là vấn đề về kinh tế mà còn là vấn đề đảm bảo an sinh xã hội, nhất là các đối tượng yếu thế; phù hợp với xu thế đổi mới tư duy tăng trưởng của nước ta, không chạy theo tăng trưởng về số lượng mà phải thúc đẩy tăng trưởng bao trùm, gắn tăng trưởng với tiến bộ và công bằng xã hội; không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, đảm bảo bình đẳng về tiếp cận cơ hội và thành quả của tăng trưởng, không để ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển.

Theo Thứ trưởng Võ Thành Thống, phát triển KTTT, HTX không chỉ là vấn đề về kinh tế mà còn là vấn đề đảm bảo an sinh xã hội, nhất là các đối tượng yếu thế

“Cả hệ thống chính trị và toàn dân ta đang thi đua thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, trong đó đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một trong 3 đột phá chiến lược. KTTT, trong đó nòng cốt là HTX là một trong 4 thành phần kinh tế của nền kinh tế Việt Nam và là tổ chức kinh tế có tính cộng đồng cao nhất, thể hiện rõ nét yếu tố định hướng xã hội chủ nghĩa”, Thứ trưởng Võ Thành Thống nói.

Theo Thứ trưởng Võ Thành Thống, các HTX trong lĩnh vực phi nông nghiệp đã tích cực tham gia các chuỗi giá trị, đặc biệt đã tăng cường liên kết sản xuất - tiêu thụ trong sản xuất nông nghiệp, đầu tư thiết bị chế biến sản phẩm, góp phần nâng cao giá trị gia tăng, phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững.

“Đến nay, có khoảng hơn 800 HTX là chủ thể tham gia sản xuất và sở hữu khoảng 30% trong tổng số khoảng 5.000 sản phẩm OCOP đã được xếp hạng, phân loại của cả nước. Các quỹ tín dụng nhân dân tiếp tục được đổi mới, hoạt động an toàn và hiệu quả, góp phần cung cấp tài chính cho hoạt động sản xuất, kinh doanh ở khu vực nông thôn, đẩy lùi tình trạng tín dụng đen. Các HTX giao thông đã mạnh dạn đầu tư phương tiện, đổi mới chất lượng dịch vụ để nâng cao hiệu quả sản xuất và góp phần tích cực đáp ứng nhu cầu đi lại và vận chuyển hàng hóa của nhân dân, góp phần tích cực trong việc phát triển kinh tế - xã hội địa phương”, Thứ trưởng Võ Thành Thống cho biết.

Báo cáo về tình hình thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW, ngày 18/3/2002, Hội nghị lần thứ 5, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, việc thể chế đối với kinh tế tập thể, ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã cho biết, cho đến nay, HTX lĩnh vực phi nông nghiệp từng bước được hoàn thiện, tạo môi trường thuận lợi hơn cho khu vực này phát triển.

Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã: HTX lĩnh vực phi nông nghiệp từng bước được hoàn thiện, tạo môi trường thuận lợi hơn cho khu vực này phát triển

“KKTT, HTX lĩnh vực phi nông nghiệp đã phát triển cả về số lượng, chất lượng, quy mô và hiệu quả hoạt động, vượt qua những yếu kém kéo dài trước đây; trong đó lĩnh vực vận tải và thương mại, dịch vụ tăng mạnh; tổ chức sản xuất, kinh doanh chủ yếu tập trung, đa dạng ngành nghề, quản trị linh hoạt và từng bước hiện đại”, ông Cường nói.

Tính đến cuối năm 2021, cả nước có 9.316 HTX, 16 liên hiệp HTX, 44.226 tổ hợp tác, thu hút gần 3 triệu thành viên, vốn điều lệ, giá trị tổng tài sản, doanh thu, tiền lãi đều tăng từ 5,9-15 lần so với năm 2002; tỷ lệ HTX hoạt động có hiệu quả đạt 55%-80%; có sự khác biệt về tính đa dạng, cơ chế hoạt động với HTX nông nghiệp; so với chung cả nước, tổng số HTX, số lượng thành viên và lao động của HTX phi nông nghiệp thấp hơn (chiếm 30%), nhưng đạt tỷ lệ cao hơn trong vốn (58,5%), tài sản (91,2%), doanh thu (67,1%), lợi nhuận (51,3%), thu nhập bình quân gấp 1,9 lần so với HTX nông nghiệp.

Về việc thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012, theo Liên minh Hợp tác xã, sau 10 năm, Chính phủ đã ban hành 2 nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Hợp tác xã năm 2012; Thủ tướng Chính phủ ban hành 2 chỉ thị về đẩy mạnh triển khai thi hành Luật Hợp tác xã; các bộ, ngành ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012 và các văn bản liên quan; ở địa phương, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ban hành các chỉ thị, chương trình, kế hoạch, quyết định triển khai thi hành Luật. Theo đó, có 84,3 nghìn lượt cán bộ và thành viên HTX được đào tạo bồi dưỡng; hỗ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường cho hơn 1.600 lượt HTX; hỗ trợ chuyển giao, ứng dụng khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới cho 725 lượt HTX; Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX trung ương và địa phương cho hơn 2.300 lượt HTX vay vốn, với doanh số gần 1.300 tỷ đồng; hỗ trợ, tạo điều kiện cho 2.809 lượt HTX tham gia các chương trình mục tiêu, chương trình phát triển kinh tế - xã hội; hỗ trợ cho 7.753 HTX thành lập mới và 6.400 HTX đăng ký và tổ chức lại theo Luật Hợp tác xã năm 2012...

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, sau 20 năm triển khai Nghị quyết 13 và 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã 2012 trong lĩnh vực phi nông nghiệp cho thấy còn một số tồn tại hạn chế, như: Công tác tuyên truyền, phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước chưa được quan tâm đúng mức, chưa thường xuyên, sâu rộng, có nơi còn hình thức, bỏ mặc lĩnh vực phi nông nghiệp; chủ trương, chính sách và pháp luật về phát triển KTTT, HTX lĩnh vực phi nông nghiệp chưa được đưa vào giảng dạy, phổ biến và nghiên cứu trong các trường thuộc hệ thống giáo dục, đào tạo chuyên nghiệp, dạy nghề, các lớp bồi dưỡng cán bộ của Đảng và Nhà nước theo Nghị quyết 13. Bộ máy quản lý nhà nước về HTX lĩnh vực phi nông nghiệp chưa thống nhất, nằm ở nhiều cơ quan khác nhau; hiệu lực, hiệu quả quản lý chưa cao, có lúc còn buông lỏng; thực hiện chế độ thông tin báo cáo về KTTT, HTX lĩnh vực phi nông nghiệp còn hạn chế; KTTT, HTX lĩnh vực phi nông nghiệp chiếm tỷ trọng thấp trong tổng sản phẩm (GDP) và đóng góp cho địa phương (GRDP); phát triển chưa đều ở các địa phương và các lĩnh vực có tiềm năng và thế mạnh; chưa thu hút nhiều thành viên tham gia. Nhiều tổ hợp tác chưa đăng ký hoạt động, số tổ hợp tác phát triển thành HTX chiếm tỷ lệ thấp. Một số HTX, LHHTX lĩnh vực phi nông nghiệp đến nay chưa chuyển đổi, tổ chức lại hoạt động theo Luật HTX năm 2012.

Bên cạnh đó, công tác tổ chức thi hành Luật còn một số tồn tại, bất cập, như: việc ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Hợp tác xã, còn chậm, chưa kịp thời, chưa đầy đủ; Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách và pháp luật về KTTT, HTX trong lĩnh vực phi nông nghiệp của một số cơ quan chức năng, bộ, ngành và địa phương chưa được quan tâm đúng mức; Nhận thức chưa đầy đủ của nhiều cán bộ, người dân, kể cả cán bộ trực tiếp làm công tác phát triển KTTT, HTX về bản chất, nguyên tắc, chủ trương, chính sách và pháp luật về HTX. Việc tổ chức thi hành pháp luật về HTX ở một số nơi còn lúng túng, hiệu quả chưa cao; Các chính sách chủ yếu tập trung hỗ trợ, ưu đãi đối với HTX, liên hiệp HTX lĩnh vực nông nghiệp; số HTX phi nông nghiệp được thụ hưởng ở mức thấp xa so với nhu cầu hỗ trợ của các HTX; Hệ thống Liên minh Hợp tác xã Việt Nam thiếu các nguồn lực để tổ chức thực hiện các nhiệm vụ được giao, một số liên minh HTX cấp tỉnh chưa làm tốt chức năng đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thành viên; công tác thanh tra, kiểm tra thi hành Luật Hợp tác xã của một số bộ, ngành, địa phương, chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục, kịp thời…

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến đánh giá cao Ban Chỉ đạo Tổng kết Nghị quyết 13 và Luật Hợp tác xã năm 2012 trong việc xây dựng các báo cáo với đầy đủ nội dung, số liệu; tiến hành khảo sát thực tế, tổ chức các cuộc hội nghị, hội thảo tại các miền… thể hiện quyết tâm cao trong việc thúc đẩy phát triển KTTT, HTX. Đồng thời nhấn mạnh, KTTT, HTX là thành phần kinh tế quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến: KTTT, HTX là thành phần kinh tế quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.

“Dù trong hoàn cảnh nào cũng phải tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, mục tiêu, giải pháp chủ yếu đã được đề ra; xác định rõ vai trò quan trọng của KTTT, HTX. Đồng thời, cần tổng hợp và phân tích kỹ, có đủ lý luận và thực tiễn để kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, ban hành các văn bản nhằm tháo gỡ các nút thắt; các chương trình mục tiêu quốc gia phải góp phần củng cố, phát triển KTTT, HTX. Phát triển KTTT là một trong những yếu tố quan trọng để phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đoàn kết đại toàn dân tộc trong phát triển kinh tế - xã hội, hướng đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến nói.

Về nhiệm vụ trong thời gian tới, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề nghị các bộ, ngành, địa phương tiếp tục xác định vai trò quan trọng của khu vực KTTT trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đồng thời, tiếp tục thống nhất nhận thức về quan điểm phát triển KTTT phải theo đúng bản chất là tương trợ lẫn nhau, đáp ứng nhu cầu chung của các thành viên, phục vụ thành viên là chính và tách bạch với mô hình doanh nghiệp; Tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các văn bản thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012…/.